Wat is een AI ETF? Complete uitleg voor beleggers

Voor beginners is de Xtrackers Artificial Intelligence & Big Data UCITS ETF (XAIX) de beste keuze.

Dit fonds heeft de laagste kosten (0,35% per jaar), het grootste beheerd vermogen (€4,16 miljard wat liquiditeit garandeert), en gebruikt een objectieve patentengebaseerde selectie.

De prestaties zijn solide met +235% sinds 2019, en het fonds spreidt over 87 bedrijven wat risico beperkt. De combinatie van lage kosten, goede spreiding en beschikbaarheid maakt dit de ideale startoptie.

Op lange termijn (3 tot 5 jaar) hebben AI ETF's rendementen behaald van +122% tot +235%, afhankelijk van het fonds en instapmoment. Kortetermijn is veel volatieler: in 2025 varieerden rendementen van -0,83% tot +26% voor standaard ETF's.

Er zijn geen garanties. AI is een groeisector met hoge potentie maar ook risico's. Verwacht schommelingen van 10% tot 30% per jaar, met mogelijke periodes van negatief rendement.

Voor langetermijn beleggers (5+ jaar) zijn de vooruitzichten positief door structurele groei in AI-adoptie, data centers en automatisering. Beleggers met een kortere horizon of lage risicotolerantie moeten voorzichtig zijn.

AI ETF's zijn veiliger dan individuele AI-aandelen omdat ze spreiden over 48 tot 137 bedrijven. Als één bedrijf tegenvalt, beperkt dat de schade.

Toch is de AI-sector volatiel met hoge waarderingen (P/E ratio's van 25 tot 36 keer de winst versus 23 voor de markt). Er is risico op correcties als verwachtingen niet worden waargemaakt.

AI ETF's zijn niet geschikt voor zeer conservatieve beleggers die stabiele, voorspelbare rendementen willen.

Ze passen bij beleggers met een gemiddeld tot hoger risicoprofiel, een horizon van 5+ jaar, en die bereid zijn schommelingen van 20% tot 30% te accepteren.

Diversificatie binnen je totale portefeuille blijft belangrijk: beperk AI ETF's tot 5% tot 15% van je totale vermogen als je voorzichtig bent.

Een AI ETF focust specifiek op bedrijven die kunstmatige intelligentie ontwikkelen of toepassen: chipfabrikanten (NVIDIA, AMD), clouddiensten (Microsoft, Amazon), AI-software (Palantir, C3.ai), en data-infrastructuur.

Een technologie ETF is breder en omvat ook e-commerce (Amazon, Alibaba), social media (Meta), hardware (Apple), en algemene software.

AI ETF's zijn meer geconcentreerd op één megatrend, wat hogere groei kan opleveren maar ook meer risico betekent.

Tech ETF's spreiden over meerdere subsectoren, wat stabieler is maar mogelijk lager rendement geeft. Als je specifiek wilt profiteren van AI-groei, kies een AI ETF.

Voor bredere tech-exposure is een algemene tech ETF zoals een Nasdaq 100 tracker beter.

De meeste AI ETF's zijn accumulating funds die dividend automatisch herbeleggen in plaats van uitkeren. Je ontvangt dus geen cash op je rekening.

Dit is fiscaal voordelig in Nederland omdat je geen dividendbelasting betaalt, alleen vermogensrendementsheffing in box 3.

Daarnaast keren AI-bedrijven zelf weinig dividend uit: NVIDIA, Alphabet en Amazon geven minder dan 0,5% dividend omdat ze winsten herinvesteren in groei. Als je regelmatig inkomen nodig hebt, zijn AI ETF's niet geschikt.

Overweeg dan dividend growth ETF's (zoals Vanguard Dividend Appreciation) of high dividend ETF's die 3% tot 5% per jaar uitkeren.

Voor langetermijn vermogensopbouw is de accumulating structuur van AI ETF's juist ideaal omdat herbelegging het compound effect versterkt.

Het belangrijkste risico is overwaardering: AI-bedrijven handelen tegen 25 tot 36 keer de winst, hoger dan de markt. Als verwachtingen niet worden waargemaakt, kunnen koersen 30% tot 50% dalen zoals in 2022 gebeurde. Hype-risico bestaat: als AI-adoptie langzamer gaat dan gedacht, kunnen rendementen tegenvallen.

Concentratie is een ander punt: veel AI ETF's hebben grote posities in NVIDIA, Microsoft en Alphabet, dus als deze bedrijven tegenvallen, voelt dat hard. Regelgevingsrisico neemt toe: overheden overwegen AI-wetgeving die innovatie kan vertragen of kosten kan verhogen.

Technologisch risico bestaat: een doorbraak van concurrenten kan marktleiders snel irrelevant maken. Volatiliteit is structureel hoger dan de brede markt, met schommelingen van 20% tot 30% per jaar.

Deze risico's maken AI ETF's ongeschikt voor kortetermijn beleggers of mensen die slecht slapen van schommelingen.

In Nederland betaal je vermogensrendementsheffing in box 3 over je totale vermogen, inclusief je AI ETF. De Belastingdienst rekent met een forfaitair rendement (fictief rendement) ongeacht wat je werkelijk verdient.

Voor 2025 is het tarief 36% over het forfaitaire rendement, wat neerkomt op ongeveer 1,3% tot 1,8% belasting over je totale vermogen boven de vrijstelling (€57.000 voor alleenstaanden, €114.000 voor partners).

Er is geen dividendbelasting bij accumulating ETF's omdat dividend wordt herbelegd. Er is ook geen vermogenswinstbelasting: als je je ETF verkoopt met winst, betaal je daar niet apart over.

Dit maakt ETF's fiscaal eenvoudiger dan individuele aandelen waarbij je wel dividendbelasting betaalt. De belasting wordt jaarlijks in mei afgerekend via je aangifte inkomstenbelasting.

Houd hier rekening mee in je rendementsverwachtingen: van 10% bruto rendement blijft na box 3 belasting ongeveer 8,2% tot 8,7% over.

Dit hangt af van je risicoprofiel en kennis. Een AI ETF spreidt over 50 tot 137 bedrijven, wat risico beperkt.

Als NVIDIA tegenvalt, compenseren andere holdings dat deels. NVIDIA individueel kopen geeft hogere potentiële winst maar ook hoger risico: als het bedrijf tegenvalt door concurrentie, regelgeving of tegenvallende vraag, verlies je veel.

NVIDIA steeg de afgelopen jaren spectaculair (meer dan 10x), maar had ook periodes met 50% dalingen. Voor de meeste beleggers die diversificatie willen zonder individuele bedrijven te hoeven analyseren, is een AI ETF beter.

Voor ervaren beleggers die NVIDIA's businessmodel begrijpen, het bedrijf volgen, en hogere volatiliteit accepteren, kan een individueel aandeel interessant zijn.

Een compromis is 80% in AI ETF en 20% in NVIDIA, wat spreiding geeft met extra exposure aan de marktleider. Begin nooit met individuele aandelen als je de sector of het bedrijf niet goed begrijpt.