S&P 500 ETF: wat is het en hoe werkt het?

Een S&P 500 ETF is een beursgenoteerd beleggingsfonds dat de S&P 500-index volgt.

Die index bestaat uit 500 van de grootste beursgenoteerde bedrijven in de Verenigde Staten, zoals:

• Apple

• Microsoft

• Amazon

• NVIDIA

• Meta Platforms

Met één aankoop koop je dus in feite kleine stukjes van honderden topbedrijven tegelijk. Dat levert meteen brede spreiding op binnen de Amerikaanse markt.

Kort samengevat:

• S&P 500 = index met 500 grote Amerikaanse bedrijven.

• ETF = Exchange-Traded Fund, een fonds dat je op de beurs verhandelt zoals een aandeel.

• S&P 500 ETF = ETF die probeert de index zo nauwkeurig mogelijk te volgen.

De S&P 500 geldt al sinds 1957 als dé graadmeter van de Amerikaanse aandelenmarkt.

Als analisten zeggen “de markt deed +2% vandaag”, hebben ze het vaak over de S&P 500.

Een S&P 500 ETF probeert de index zo goed mogelijk te kopiëren. Dat gebeurt grofweg op twee manieren:

Fysieke replicatie

Bij fysieke replicatie koopt het fonds daadwerkelijk aandelen van (bijna) alle 500 bedrijven uit de index, in dezelfde verhoudingen.

Is Apple 7% van de index? → dan is grofweg 7% van de ETF in Apple-aandelen belegd.

Dit is transparant en eenvoudig te begrijpen: je bezit via de ETF gewoon echte aandelen.

Synthetische replicatie

Bij synthetische replicatie gebruikt het fonds derivaten (swaps) om het rendement van de index na te bootsen, in plaats van de aandelen zelf te kopen.

Je ruilt dan als het ware een afgesproken rendement met een bank of andere tegenpartij.

Voordeel: mogelijk fiscale voordelen (minder dividendbelasting in de keten).

Nadeel: tegenpartijrisico – je bent afhankelijk van de financiële gezondheid van de bank waarmee de swap is gesloten.

Koersvorming en weging

• De prijs van een S&P 500 ETF beweegt de hele dag mee met vraag en aanbod op de beurs.

• De weging in de index is gebaseerd op marktkapitalisatie (beurswaarde). Grote bedrijven wegen zwaarder dan kleinere.

• De top 10 aandelen (Apple, Microsoft, NVIDIA, Alphabet, Amazon, Meta, etc.) maken samen een groot deel van de index uit.

Voor de meeste particuliere beleggers zijn fysiek replicerende UCITS-ETF’s het logische startpunt: duidelijk, goed gereguleerd en breed gebruikt.

De S&P 500 heeft een indrukwekkende staat van dienst, zeker over langere periodes.

• Over de afgelopen decennia lag het gemiddelde rendement rond de 10–11% per jaar (inclusief dividend, gemeten in euro’s).

• In ongeveer 3 van de 4 jaren sloot de index met winst af.

Een paar recente jaren (indicatief):

• 2021: ongeveer +28%

• 2022: ongeveer –18% (slecht jaar)

• 2023: ruim +20%

• 2024: opnieuw een sterk jaar

• 2025 tot november: weer positief terrein

De lange termijn ziet er mooi uit, maar de weg ernaartoe is allesbehalve recht.

Grote dalingen horen erbij

Voorbeelden uit het verleden:

• 2008: circa –37% tijdens de financiële crisis

• 2002: rond –22%

• Ook tijdens corona in 2020 werd de markt kortstondig hard geraakt.

Wie in 1992 bijvoorbeeld €10.000 in de S&P 500 had gestopt en niets had gedaan, had begin 2025 grofweg enkele tonnen gehad. Dat is de kracht van samengestelde groei (compounding).

Maar: historische rendementen zijn nooit een garantie voor de toekomst. Ze laten alleen zien wat er kán gebeuren als je lang genoeg blijft zitten.

Kosten zijn één van de weinige dingen die je wél in de hand hebt. En ze tellen keihard door in je eindresultaat.

TER (Total Expense Ratio)

De TER zijn de jaarlijkse lopende fondskosten. Die worden automatisch uit de fondswaarde gehaald.

• Goedkoopste S&P 500 ETF’s: ± 0,03% per jaar

• Europese UCITS-varianten: vaak 0,05–0,07% per jaar

• Actief beheerde fondsen: regelmatig 1–2% per jaar of meer

Voorbeeld:

• Belegging: €100.000

• TER 0,03% → €30 per jaar

• TER 0,10% → €100 per jaar

Dat verschil lijkt klein, maar over 20–30 jaar kan het duizenden euro’s schelen door compounding.

Transactiekosten bij je broker

Denk aan:

• kosten per order (bijv. €0–€5)

• eventuele vaste abonnementskosten

• bewaar- en platformkosten

Sommige brokers bieden een selectie ETF’s met lage of geen transactiekosten. Dat is vooral interessant als je regelmatig (bijvoorbeeld maandelijks) inlegt.

Bid-ask spread

De spread is het verschil tussen de koop- en verkoopprijs op de beurs. Hoe groter de ETF en hoe drukker verhandeld, hoe kleiner de spread.

• Bij grote S&P 500 ETF’s is de spread vaak heel klein (een paar basispunten).

• Bij kleinere of minder verhandelde ETF’s kan de spread oplopen en is dit een verborgen kostenpost.

Voor langetermijnbeleggers is vooral de TER doorslaggevend. Maar let bij grotere of frequentere transacties ook op spreads en brokerkosten.

Wereldwijd zijn er tientallen S&P 500 ETF’s. Niet allemaal zijn even geschikt voor Nederlandse particulieren.

Amerikaanse ETF’s (VOO, IVV, SPY)

Bekende namen zijn:

• Vanguard S&P 500 ETF (VOO)

• iShares Core S&P 500 ETF (IVV)

• SPDR S&P 500 ETF Trust (SPY)

Voordelen:

• TER vanaf 0,03%

• Enorme omvang en liquiditeit

Nadelen voor Europese particuliere beleggers:

• Door PRIIPs-regels zijn veel Amerikaanse ETF’s niet (of nauwelijks) rechtstreeks te kopen bij Europese retailbrokers.

• Dividend wordt vaak belast met 30% Amerikaanse bronbelasting (tenzij via specifieke structuren of rekeningen).

In de praktijk zijn deze ETF’s dus vooral relevant voor professionele beleggers of particulieren met toegang tot specifieke platforms.

Europese UCITS-ETF’s (CSPX, VUSA, VUAA, enz.)

Voor Nederlandse beleggers zijn Iers-gedomicilieerde UCITS-ETF’s meestal het handigst:

• iShares Core S&P 500 UCITS ETF (CSPX) – accumulerend, noteert meestal in USD

• Vanguard S&P 500 UCITS ETF (VUSA) – distribuerend, noteert vaak in EUR

• Vanguard S&P 500 UCITS ETF Acc (VUAA) – accumulerend, Iers, UCITS

Kenmerken:

• TER vaak rond 0,07%

• Ierse domicilie: door het belastingverdrag tussen Ierland en de VS wordt dividend aan de bron belast tegen 15% in plaats van 30%.

• UCITS-status: ontworpen voor Europese beleggers, met duidelijke documentatie (KID/KIID).

Voor een buy-and-hold belegger uit Nederland zijn dit meestal de meest logische keuzes.

Klaar om te beginnen? Hier is een praktische stapsgewijze uitleg.

Stap 1: Kies een broker of beleggingsplatform

Populaire opties voor Nederlandse beleggers zijn DEGIRO, Interactive Brokers, Saxo Bank, BinckBank, MEXEM en Trading 212. Let op transactiekosten, beschikbare ETF's, gebruiksgemak en of de broker onder Nederlands of Europees toezicht staat (AFM/DNB).

Stap 2: Open een beleggingsrekening

Dit gaat meestal online. Je moet je identiteit verifiëren met een paspoort of ID-bewijs. Het proces kan enkele dagen duren.

Stap 3: Stort geld op je beleggingsrekening

Dit kan via iDEAL of een gewone bankoverschrijving. Bij de meeste brokers is je geld binnen één werkdag beschikbaar.

Stap 4: Zoek naar de gewenste S&P 500 ETF

Gebruik de ISIN-code of ticker. Bijvoorbeeld VUSA met ISIN IE00B3XXRP09 of CSPX met ISIN IE00B5BMR087. De zoekfunctie van je broker helpt je verder.

Stap 5: Kies hoeveel je wilt investeren en plaats een order

Je kunt kiezen tussen een marktorder (direct kopen tegen de huidige prijs) of een limietorder (alleen kopen als de prijs onder een bepaald niveau komt). Voor beginners is een marktorder het eenvoudigst.

Stap 6: Bevestig je aankoop

Controleer of de ETF in je portefeuille staat. Je ziet hoeveel aandelen je hebt gekocht en wat de huidige waarde is.

Een slimme strategie is periodiek beleggen. Je investeert dan automatisch elke maand een vast bedrag, bijvoorbeeld €200. Dit heet dollar-cost averaging en zorgt ervoor dat je niet op het verkeerde moment alles in één keer koopt.

Let op: bij sommige brokers betaal je valutakosten als je in dollar-genoteerde ETF's belegt. VUSA noteert in euro's, dus dan heb je daar geen last van.

Beginners doen er verstandig aan klein te beginnen. Investeer eerst een bedrag waar je je comfortabel bij voelt en bouw langzaam op. Ervaring is de beste leermeester.

De bedrijven in de S&P 500 keren dividend uit, gemiddeld ongeveer 1,1% tot 1,2% per jaar. Maar hoe ontvang je dat dividend?

Bij een distribuerend ETF worden dividenden rechtstreeks naar je beleggingsrekening uitgekeerd, meestal vier keer per jaar. VUSA is een voorbeeld van een distribuerend ETF. In oktober 2025 keerde het 30,12 cent per aandeel uit.

Bij een accummulerend ETF worden dividenden automatisch herbelegd in het fonds. Je ziet het geld niet op je rekening verschijnen, maar de waarde van je ETF-aandelen stijgt. VUAA is de accumulerende variant van VUSA.

Wat zijn de voor- en nadelen?

Distribuerende ETF's geven regelmatig inkomsten. Dat is fijn als je van je beleggingen wilt leven, bijvoorbeeld na je pensionering. Maar als je die dividenden wilt herinvesteren, moet je dat handmatig doen. Dat brengt transactiekosten met zich mee.

Accumulerende ETF's zijn efficiënter voor langetermijnbeleggers. Herinvestering gebeurt automatisch zonder extra kosten. Dit maximaliseert het samengestelde rendement. Stel je voor: je krijgt dividend, dat dividend genereert weer dividend, en zo verder. Dat stapelt zich op.

Een belangrijke nuance: je betaalt in beide gevallen dividendbelasting in box 3. Ook bij accumulerende ETF's wordt het dividend geacht ontvangen te zijn voor de Nederlandse Belastingdienst.

Het dividendrendement van de S&P 500 fluctueert. In december 2022 was het 1,71%, in december 2023 1,50%, en in december 2024 1,24%. Deze daling komt doordat de koersen sterk stegen, waardoor het dividend als percentage lager werd.

Mijn advies: voor jonge beleggers die nog decennia te gaan hebben, zijn accumulerende ETF's vaak de beste keuze. Voor gepensioneerden die regelmatig inkomsten nodig hebben, zijn distribuerende varianten handiger. Kies wat bij jouw situatie past.

Fysieke en synthetische ETF's volgen beide de S&P 500, maar op een heel andere manier. Dit verschil heeft gevolgen voor risico's en rendement.

Fysieke ETF's zoals CSPX en VUSA bezitten daadwerkelijk de 500 onderliggende aandelen. Wat je ziet is wat je krijgt. Transparant en veilig.

Synthetische ETF's zoals die van Xtrackers gebruiken derivaten (swaps) met een tegenpartij, meestal een bank, om de index-prestaties na te bootsen. Ze bezitten niet de echte aandelen.

De belangrijkste verschillen:

Fysieke ETF's hebben lager tegenpartijrisico. Als de ETF-aanbieder failliet gaat, zijn de onderliggende aandelen beschermd vermogen. Bij synthetische ETF's ben je afhankelijk van de financiële gezondheid van de tegenpartij. De ECB heeft hier bezorgdheid over geuit.

Maar synthetische ETF's hebben een groot voordeel voor Nederlandse beleggers: belastingefficiëntie. Omdat ze geen Amerikaanse aandelen bezitten, betalen ze 0% Amerikaanse dividendbelasting in plaats van 15% (Iers fysiek) of 30% (Amerikaans). Dit kan 0,12% tot 0,26% extra rendement per jaar opleveren.

Een rekenvoorbeeld: op €100.000 met 1,2% dividend bespaart een synthetisch ETF €180 per jaar vergeleken met een Iers fysiek ETF. Over 30 jaar loopt dit op tot meer dan €5.400, zelfs zonder het samengestelde effect mee te rekenen.

Toch adviseren veel beleggingsexperts fysieke replicatie voor langetermijnbeleggers. De lagere risico's en grotere transparantie wegen zwaarder dan het kleine rendementsverschil. Je wilt niet wakker liggen van je beleggingen.

Je kunt de replicatiemethode controleren in het Key Investor Information Document (KIID) of factsheet van het ETF. Dit document moet elke aanbieder beschikbaar stellen.

Mijn advies: voor conservatieve beleggers zijn fysieke ETF's de voorkeur. Voor beleggers die elk fractie rendement willen maximaliseren en het tegenpartijrisico acceptabel vinden, kunnen synthetische ETF's interessant zijn voor een deel van de portefeuille. Maar zorg dat je begrijpt waar je in stapt.

De keuze van je broker maakt verschil voor je kosten en mogelijkheden. Laten we de populairste opties voor Nederlandse beleggers bekijken.

DEGIRO is een van de populairste brokers in Nederland. Ze bieden een kernselectie van ETF's die je één keer per maand gratis kunt kopen, waaronder vaak S&P 500 ETF's zoals VUSA. Voor transacties buiten de kernselectie of vaker dan één keer per maand gelden transactiekosten van meestal €1 tot €3 per order voor Europese beurzen. Dat is nog steeds scherp geprijsd.

Interactive Brokers biedt zeer lage kosten en toegang tot zowel Europese als Amerikaanse ETF's. De interface is iets complexer dan DEGIRO, maar je hebt meer mogelijkheden. Geschikt voor beleggers die verder willen kijken dan alleen de basics.

Saxo Bank biedt uitgebreide research en tools, maar hogere kosten. Voor beginners is dit vaak te veel van het goede. BinckBank (onderdeel van Saxo) is gebruiksvriendelijker voor Nederlandse beleggers en heeft een duidelijkere interface.

Nieuwere spelers zoals Trading 212 en MEXEM bieden soms commissievrij handelen. Klinkt aantrekkelijk, maar controleer altijd de voorwaarden en of de broker onder toezicht staat van de AFM of een andere Europese toezichthouder.

Bij de meeste brokers kun je zowel Europese varianten (VUSA, CSPX) als Amerikaanse varianten (VOO, IVV, SPY) kopen. Voor Amerikaanse ETF's gelden vaak valutakosten. DEGIRO doet automatisch valutawisseling tegen een kleine opslag van 0,25%. Bij andere brokers moet je handmatig euro's naar dollars wisselen.

Waar moet je op letten bij het kiezen van een broker?

• Transactiekosten per order • Valutakosten voor niet-euro beleggingen • Bewaarloon (sommige brokers rekenen jaarlijks 0,1% tot 0,2% over je portefeuille) • Beschikbare ETF's en kernselectie • Gebruiksgemak van het platform • Kwaliteit van klantenservice • Toezicht door AFM of andere Europese instantie

Voor buy-and-hold beleggers die maandelijks een vast bedrag inleggen, zijn brokers met gratis kernselectie-ETF's zoals DEGIRO zeer voordelig. Je betaalt geen transactiekosten en bouwt rustig je positie op.

Voor actieve traders die vaker handelen of toegang willen tot specifieke Amerikaanse ETF's, kan Interactive Brokers interessanter zijn. De lagere kosten per transactie en bredere keuze wegen dan zwaarder.

Belastingen zijn niet het leukste onderwerp, maar wel belangrijk om te begrijpen. Het kan je duizenden euro's schelen.

Beleggingen in Nederland vallen in box 3 (vermogen), niet in box 1 (inkomen). Dat betekent dat je belasting betaalt over een fictief rendement op je totale vermogen, niet over het werkelijke rendement of ontvangen dividenden.

Voor 2025 geldt een vrijstelling van €57.000 voor alleenstaanden en €114.000 voor fiscale partners. Dit zijn indicatieve bedragen, check altijd de actuele cijfers op Belastingdienst.nl.

Over het meerdere betaal je belasting volgens schijven:

• Tot €57.000: vrijgesteld • Van €57.000 tot €114.000: ongeveer 36% belasting over 6,04% fictief rendement (effectief 2,17% belasting) • Daarboven: 36% over 6,17% fictief rendement (effectief 2,22% belasting)

Een concreet voorbeeld: bij €150.000 totaal vermogen betaal je over het deel boven €57.000 (dus €93.000) ongeveer €2.000 belasting per jaar. Dit is onafhankelijk van of je ETF daadwerkelijk winst of verlies maakt.

Dan is er nog de Amerikaanse dividendbelasting. Dividenduitkeringen van Amerikaanse bedrijven worden eerst belast in de VS: 30% standaard, maar 15% voor Ierse ETF's door het belastingverdrag tussen Ierland en Amerika.

Deze bronbelasting kun je niet terugvorderen in Nederland omdat box 3 werkt met fictief rendement. Dit maakt Ierse ETF's zoals CSPX en VUSA fiscaal aantrekkelijker dan Amerikaanse ETF's voor Nederlandse beleggers. Je verliest minder dividend aan belasting.

Accumulerende ETF's worden fiscaal gelijk behandeld aan distribuerende. Je betaalt box 3 belasting over de waarde van je belegging, niet over ontvangen dividenden. Het maakt voor de Belastingdienst niet uit of je dividend uitbetaald krijgt of automatisch herbelegd wordt.

Je moet je ETF's aangeven bij je jaarlijkse belastingaangifte onder het kopje 'banktegoeden en effecten'. De meeste brokers leveren een overzicht dat je hiervoor kunt gebruiken.

De box 3 regels kunnen veranderen. Er loopt een rechtszaak over het fictieve rendement systeem. Check daarom altijd actuele informatie op de website van de Belastingdienst.

Beleggen via een lijfrente of pensioenrekening kent andere belastingregels, maar dat valt buiten de scope van dit artikel. Overweeg dit wel als je voor je pensioen aan het sparen bent.

S&P 500 ETF's bieden een toegankelijke, goedkope en historisch bewezen manier om te beleggen in de 500 grootste Amerikaanse bedrijven. De belangrijkste voordelen zijn duidelijk: ultra-lage kosten vanaf 0,03%, brede spreiding over 500 bedrijven en meer dan 90 sectoren, sterke historische prestaties van gemiddeld 11% per jaar, en eenvoudige toegankelijkheid via Nederlandse brokers.

Voor Nederlandse beleggers zijn Ierse ETF's zoals CSPX of VUSA vaak de beste keuze. De belastingvoordelen (15% in plaats van 30% Amerikaanse dividendbelasting) compenseren ruimschoots de iets hogere kosten van 0,07% versus 0,03% bij Amerikaanse varianten.

Maar beleggen brengt altijd risico's met zich mee. Er zijn jaren met flinke verliezen geweest, zoals 2008 met -37% en 2022 met -18%. S&P 500 ETF's zijn vooral geschikt voor langetermijnbeleggers met een horizon van minimaal 5 tot 10 jaar die volatiliteit kunnen doorstaan.

Spreid je beleggingen. Stop niet al je geld in één ETF, hoe aantrekkelijk het ook lijkt. Combineer bijvoorbeeld een S&P 500 ETF met Europese aandelen, obligaties of andere beleggingscategorieën.

Doe verder onderzoek voordat je begint. Vergelijk de kosten en voorwaarden van verschillende brokers. Lees de factsheets van ETF's. Overweeg om advies in te winnen bij een financieel adviseur als je twijfelt.

Gebruik Financer's vergelijkingstools om de beste broker te vinden voor het kopen van S&P 500 ETF's. We vergelijken transactiekosten, beschikbare producten en gebruiksgemak, zodat jij de juiste keuze kunt maken.

Beleggen is een marathon, geen sprint. Begin klein, leer onderweg, en bouw je portefeuille stap voor stap op. Zo haal je het meeste uit je S&P 500 ETF zonder financiële verrassingen achteraf.